Ziemia - nasza planeta

Wiele tysięcy lat temu ludzie myśleli, że Ziemia jest płaska. My wiemy, że ma kształt zbliżony do kuli i jest jedyną planetą, na której stwierdzono istnienie życia.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1. Ziemia - planeta życia
Obecnie Ziemia jest jedyną znaną planetą, na której istnieje życie. Do powstania i rozwoju życia na Ziemi przyczyniło się kilka czynników. Jednym z nich jest odległość naszej planety od Słońca, która zapewnia odpowiednią do życia ilość energii w postaci promieniowania słonecznego. Drugim czynnikiem jest obecność atmosfery, chroniącej powierzchnię Ziemi przed szkodliwym dla organizmów promieniowaniem i utratą ciepła.
Życiu organizmów sprzyja także skład atmosfery. Zawiera ona azot, tlen oraz niewielkie ilości dwutlenku węgla i innych gazów. Tlen umożliwia organizmom oddychanie, a dzięki dwutlenkowi węgla rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę, czyli się odżywiać.
Kolejnym czynnikiem decydującym o istnieniu życia na Ziemi jest woda w stanie ciekłym.

Atmosfera Ziemi, potocznie nazywana powietrzem, składa się głównie z azotu i tlenu 

2. Ziemia ma kształt zbliżony do kuli
Poglądy na temat kształtu Ziemi zmieniały się w ciągu wieków kilkakrotnie. To, że jest kulista, uznano ostatecznie dopiero na początku XVI w.
Ziemia istnieje już ok. 4,5 miliarda lat i cały czas obraca się wokół własnej osi. Oś ziemska to umowna linia prosta, która łączy bieguny północny z południowym i przebiega przez środek planety. W skutek obracania się dookoła własnej osi przez tak długi czas Ziemia uległa spłaszczeniu na biegunach. Dlatego jej kształt jest jedynie zbliżony do kuli. Inną, choć mniej istotną przyczyną tego, że Ziemia nie jest idealną kulą, jest występowanie powierzchni wzniesień, np. gór, i zagłębień - dolin i kotlin. Biorąc jednak pod uwagę wielkość naszej planety, jej odkształcenia od idealnie kulistego kształtu są niewielkie. Dlatego zwyczajowo mówi się, że Ziemia jest kulą.
Skutki spłaszczenia Ziemi mogą być zaskakujące. Na przykład najwyższy szczyt na Ziemi - Mount Everest (8850 m n.p.m.) nie jest miejscem najbardziej oddalonym od środka Ziemi. Miejscem tym jest szczyt wulkanu Chimborazo (czyt. czimborazo) w Ameryce Południowej, znajdujący się na wysokości 6310 m n.p.m. Chimborazo leży w pobliżu równika, a Mount Everest daleko od niego, więc odcinek łączący środek Ziemi ze szczytem Mount Everest jest krótszy niż odcinek łączący środek Ziemi ze szczytem Chimborazo. 

  Wymiary Ziemi. Promień biegunowy jest krótszy od promienia równikowego, co dowodzi, że Ziemia nie jest kulą 

3. Warto wiedzieć 
Pierwsze przypuszczenia, że Ziemia jest kulista, wysnuto w starożytności, kiedy zauważono, że odpływające statki jakby zanurzają się w morskiej toni - najpierw znikają burty, potem żagle, a w końcu najwyższe maszty. Gdyby Ziemia była płaska, oddalające się statki byłyby widoczne w całości, tyle że coraz mniejsze.

Przez środek Ziemi i przez jej dwa bieguny przebiega oś ziemska

 

Globus jest modelem Ziemi i ma kształt kulisty

4. Globus - model Ziemi 
Globus jest modelem Ziemi wykonanym w zmniejszeniu, czyli w skali. Przez jego środek oraz bieguny - północy i południowy - biegnie oś. Wokół niej globus kręci się tak, jak Ziemia obraca się wokół swojej osi. Większość globusów używanych w szkole jest wykonana w skali 1 : 40 000 000.
Najczęściej na globusach przedstawia się ukształtowanie powierzchni Ziemi lub podział polityczny świata z zaznaczonymi terytoriami państw, ich stolicami i większymi miastami.

5. To najważniejsze! 

• Ziemia jest jedyną znaną planetą, na której istnieje życie.
• Ze względu na spłaszczenie przy biegunach Ziemia nie jest idealną kulą.
• Ziemia cały czas obraca się wokół swojej osi. Oś ziemska to umowna linia prosta łącząca bieguny Ziemi i przebiegająca przez jej środek.
• Modelem Ziemi wykonanym w zmniejszeniu, czyli w skali, jest globus.

6. Czy wiesz, czy umiesz?
1. Przedstaw czynniki, dzięki którym na Ziemi istnieje życie
2. Wyjaśnij, dlaczego Ziemia nie ma kształtu idealnej kuli.
3. Korzystając z dodatkowych źródeł wiedzy, wymień trzy rodzaje globusów, które różnią się przedstawianymi na nich informacjami.